بي شک تاکنون به برنامه Disk Defragmenter که در ابزارهاي سيستمي ويندوز خودنمايي مي کند، برخورد کرده ايد. اما اين که اين برنامه به چه کاري مي آيد و چگونه مي توان از آن استفاده کرد براي شما سئوال بوده است. در اين مقاله سعي داريم عملکرد و چگونگي استفاده از اين ابزار را بررسي کنيم.
هدف اين ابزار سازماندهي فضاي اشغال شده از هارد ديسک است که توسط ويندوز ايجاد مي شود. به طوري که هر فايل در بخش هاي مربوط به هم بر روي ديسک نوشته مي شود. نکته قابل توجه اينجاست که ويندوز فايل ها را به طور دسته به دسته بر روي ساختمان آزاد ديسک مي نويسد. در اين ميان ويندوز سعي مي کند فضا هاي مجاور آزاد بزرگ را بر روي ديسک بيابد. يک فايل بزرگ مي تواند به راحتي به بيش از ناحيه هاي آزاد موجود برروي ديسک تقسيم شود و اين زماني رخ مي دهد که حجم ناحيه هاي آزاد کمتر از حجم فايل است. در اکثر موارد، هر بخش از يک فايل در مکان هاي مختلفي از ديسک قرار مي گيرد.
براي مثال فرض مي کنيم شما يک فايل بزرگ داريد و بر روي ديسک شما بر روي سه ناحيه آزاد تقسيم شده است. بخش اول فايل مي تواند در ابتداي هارد ديسک، بخش دوم در انتها و بخش سوم در ميان آن واقع شود. هر زمان که شما اين فايل را باز مي کنيد اطلاعات بايد از سه قسمت ابتدايي،انتهايي و مياني ديسک فراخواني شود و اين موجب مي شود زمان بيشتري براي باز کردن فايل تلف شود يا به عبارتي فايل ديرتر اجرا شود. بنابراين براي بازيابي سرعت گشودن فايل گه گاهي نياز داريد که فايل هاي موجود بر روي ديسک را مرتب کنيد. اين عمل تنها براي فايل هاي اطلاعاتي صادق نيست بلکه براي همه فايل هاي موجود برروي ديسک امکان پذير است.
هدف اصلي ابزار Disk Defragmenter قرار دادن هر فايل در فضاهاي مرتب و کنار هم بر روي ديسک است. به گونه ايي که هنگام پردازش فايل، از يک مسير بر روي ديسک قابل خواندن باشد. اين ابزار براي تشخيص وسعت پراکندگي فايل ها حجم ديسک را آناليز مي کند. البته بايد اين نکته را در نظر گرفت که نوع آناليز برحسب نوع پارتيشن ديسک FAT/FAT32 و NTFS متفاوت خواهد بود که شرح آن در اين حوصله نمي گنجد.
بعد از آناليز کردن نوبت به مرحله ايي مي رسد که آن را چيدمان فايل مي ناميم. در اين بخش هر فايل با توجه به اندازه اش و ناحيه اي که براي آن اختصاص داده شده، بر روي ديسک سازماندهي مي شود. اساس کار بر اين است که فايل هاي مشابه از لحاظ اندازه، به هم نزديک تر باشند.
شايد بعد از اتمام کار، شما از اينکه فضاي آزاد ديسک بيشتر نشده است، تعجب کنيد. اين طبيعي است زيرا همانطور که گفته شد اين برنامه ديسک را مجدد سازماندهي مي کند نه اينکه فايل ها را فشرده کند تا فضاي آزاد ديسک بيشتر شود. در واقع مرتب سازي ديسک، کارايي سيستم شما را بهبود مي بخشد. زيرا سرعت پردازش فايل ها بيشتر مي شود.
Disk Defragmenter هميشه تمام فايل ها را مرتب نمي کند و چنانچه عمليات مرتب سازي با سرعت تمام شد يا پيغامي مبني بر لازم نبودن مرتب سازي توسط برنامه صادر شد، جاي هيچگونه تعجبي نيست. چون ممکن است فايل هاي شما نسبت به ظرفيت ديسک سايز کمي داشته باشند. البته قبل از شروع توضيحات مربوط به کارکردن با برنامه، لازم است برخي از محدوديت هاي اين ابزار را خاطر نشان کنيم:
تنهاي زماني اين برنامه اجرا مي شود که مجوزهاي لازم توسط Administrator داده شده باشد، نمي تواند آن را براي ديسک هايي که حالت شبکه دارند به کار برد. تنها براي ديسک هاي local يا محلي قابل اجراست، در يک زمان خاص عمليات مذکور تنها بر روي يک ديسک قابل اجراست، زماني کامل اجرا خواهد شد که حداقل 30% ديسک خالي باشد، تنها از طريق کنسول ويندوز قابل اجراست. البته نسخه ديگري تحت نام defrag براي محيط هاي دستوري ارائه شده است و خيلي از محدوديت هاي ديگر. لازم به ذکر است که Disk Defragmenter براي پلتفرم ويندوز NT تحت نظر مايکروسافت توسط Executive Software ارائه شده است.
اجراي اين برنامه از دايرکتوري زير ممکن است: | 